ISO 14001 DE ÇEVRESEL PERFORMANS GÖSTERGELERİ
ISO 14001 sistemi kuran yöneten ve raporlayan firmalar çevresel performansını arttırmış olmaktadırlar. İyi bir çevresel performans elde etmek, bir şirketin bir çevre yönetim sisteminin (EMS) sistematik olarak uygulanması ve sürekli iyileştirilmesine olan bağlılığını gerektirir.
Global iş dünyasında uzun vadeli başarı yakalamak isteyen her kuruluş Kamu ve özel, büyük veya küçük çeşitli kuruluşlar gibi çevresel sürdürebilirliği yakalamak durumundadırlar. Bildiğiniz üzere ISO tarafından yayınlanan yüksek düzeyli bir yapı olan ISO 14001 diğer yönetim sistemlerine de entegre olmaktadır. ISO 14001 in kurmuş olan kuruluşların nihai amacı Birleşmiş milletler tarafından sürdürebilir kalkınma hedeflerine de katkı sağlamaktır. Kuruluşlar ISO 14001 ile bu hedeflere ulaşmaya çalışırken değişiklik yönetimi ile risk ve fırsatları yakalayarak düzenleyici uyumluluğu ve de sürekli iyileştirmeyi yakalamaktır. Evrende Çevresel etkilerini ölçen her kuruluş çevre yönetim sistemi kurduğunu ve yönettiğini göstermektedir. ISO 14001 ile çevresel etkilerini optimize eden kuruluşlar Çevresel KPI larını paydaşları ile de paylaşmaktadırlar. Bu çevresel KPI´ları ölçümlemek, ISO 14001:2015´e dayalı bir Çevre Yönetim Sistemi uygulayan sertifika almak isteyen kuruluşlar için önemlidir.
Gelin birlikte çevresel KPI ların neler olacağına bakalım;
Çevresel KPI´lar nelerdir?
Çevresel Anahtar Performans Göstergeleri (KPI´lar) ile kuruluşlar çevresel yasal mevzuatlara uyumluluğu ve ıso 14001 standardını değerlendirir. İş bu KPI lar kuruluşları iyileştirirken sürdürebilirlik hususunda kilit rol oynamaktadır. ISO 14001 yöneten kuruluşların 6 ana KPI ları mevcuttur;
Çevre mevzuatı: Bulunduğu ülkenin çevre mevzuatları
Çevresel olaylar: Çevreyi etkileyen kuruluş tarafından gerçekleşen olayların sayısı
Atık Yönetimi: Atılan dökülen atık malzemelerin ağırlığı
Emisyon Yönetimi: Havaya, suya ve karaya yayılan emisyon ve deşarjların oranı
Doğal Kaynak Kullanımı: Kuruluş tarafından su, elektrik gaz fosil yakıtların tüketim değerleri
Proaktif Önlemler: Risk ve fırsatları etki derecesi belirleme, çevre denetimlerinin sonuçları
Kuruluşlar karbon ayak izi hesaplaması, su izi hesaplaması yaparak ISO 14001 sürecine katkıda bulunur. Kuruluşların karbon ayak izi, su ayak izi hesaplamasında Ekol Uluslararası Belgelendirme nin uzmanları destek vermektedir. ISO 14001 standardı ve KPI lar ile kuruluşlar çevre korumaya ve uzun vadeli başarıya odaklanmaktadırlar.
Kuruluşunuzdaki her süreç için Anahtar Performans Göstergeleri (KPI) seçmek çok önemlidir. Her kuruluş benzersiz olduğundan, farklı dinamikleri bulunduğundan bu göstergelerin seçimi buna göre farklılık gösterecektir.
ÇYS hedeflerine doğru ilerlemelerini tanımlamalarına ve ölçmelerine yardımcı olan ölçüm aracı olan anahtar performans göstergeleri ile çevresel bütünlük kazanmaktadırlar
Ölçülebilir performans göstergeleri şunlar olmalıdır:
- Güvenilir
- Doğrulanabilir
- Tekrarlanabilir
- Çevre politikasıyla tutarlı
- Hedefler ile tutarlı
- ilkeler ile uyumlu
Kuruluşlar ISO 14001 de Çevresel KPI ları nasıl tanımlamaktadırlar?
Kuruluşlar çevresel performansı etkileyecek kriterleri belirleyip ölçümleri doğru seçip yönetmelidirler. ISO 14001 için atılacak ilk adım budur. Çevresel yönleri ve bunların etkilerini belirlemek ve kontrol etmek gerekmektedir. Kuruluşların çevresel hedeflerine ne kadar ölçüde ne kadar zamanda ulaştığının da boyutudur. Çevresel hedeflere ulaşma yolculuğumuzda anahtar göstergeleri ortaya çıkarmak önemlidir. Kuruluşlar ilk adımda hedeflerini güncel belirleyip stratejilerini oluşturup yıllık olarak veya altı aylık periyotlarda süreci izlemelidirler. Uygunsuzlukları izlemek ve kök nedenleri belirleyip kontrol edip iyileştirmek de KPI için önemli bir ölçüttür. Kuruluş içinde çevresel yönlere örnek olarak atıkları yönetmek, azaltmak ve bertarafını kontrollü şekilde yapmak öne çıkmaktadır.
ISO 14001´e göre bir Çevre Yönetim Sisteminde (ÇYS) temel performans göstergeleri (KPI´lar) ne kadar önemlidir?
ISO 14001 de kuruluşlar hedefleri belirlerken ölçülebilir ve raporlanabilir kriterler belirlemelidir. Belirtilen kriterlere göre ilerlemek ÇYS açısından önemlidir. KPI lar performansın izlemesini kolaylaştırırken karar almada da yardımcı olur. Aynı zamadan sürekli iyileştirmeyi de arttırır.
Organizasyonlar, uygun KPI´ları çevresel hedeflerle uyumlu hale getirerek, yasal ve düzenleyici gereklilikleri göz önünde bulundurarak, çevresel yönleri ve etkileri değerlendirerek, paydaşlara danışarak ve ilgili metrikleri kullanarak belirleyebilir.
ISO 14001´i izleyen EMS´lerde yaygın olarak kullanılan KPI´lara dair bazı örnekler
· KPI örnekleri arasında enerji tüketimi
· atık üretimi,
· sera gazı emisyonları,
· su kullanımı,
· geri dönüşüm oranları,
çevre düzenlemelerine uyum ve çevresel kazalarda azalma yer alır.