ISO 9001:2015 STANDARDININ YENİ REVİZYONU ISO 9001:2026
Globalde hemen hemen tüm sektörlerin sahip olduğu en popüler ve en çok sevilen ISO 9001 bilindiği üzere kalite yönetim sistem standardıdır. Kalite yönetim sistem standardı üst yönetimden başlayıp tüm çalışanları da içine alan bütünsel bir yönetim sistem standardıdır. Standardının gerektirdiği şekilde süreçler planlanır, süreçler faaliyete geçerek ve denetim mekanizmaları ile risk fırsatlar belirlenir ve yıllık bazda değerlendirilerek süreç sürekli iyileştirilir. Iso 9001 2015 pandemiden önce yayınlanmıştı ve de teknoloji hızlı ilerleyince ne yazık ki ihtiyaçlarda biraz sıkıntılar olmaya başlandı bu nedenle de standardın güncellenmesi gerektiğine ülkelerin delegeleri oy birliği ile karar verdi. Sektörler için biraz sürpriz olan bu güncellemenin 2030 yılında yapılması bekleniyordu. Dijitalleşme yapay zeka ve tedarikçi ve müşteri uygulamalarının daha hızlı ve değişken olması da standart revizyonunu öne çekti.
Londra da BSI İngiliz standartları Enstitüsünde 4-8 Aralık 2023’te başlayan 46 dan fazla ülkenin delegesi 81 uzmanın bulunduğu toplantılarla 26-27 Eylül 2024 tarihleri arasında 7. Toplantısını yaparak ISO 9001:2026 revizyonun taslak çalışmasını yayınlamıştır.
ISO 9001 GÜNCELLENME NEDENLERİ NELERDİR?
· Ticaretin Değişen Dinamikleri
· Dijitalleşmenin Hızlanması
· Teknolojik yenilikler yapay zeka
· İklim krizi
· Karmaşık Tedarik Zincirleri
· Üst düzey yapı
· Liderlikte etik yönetim
· Süreç bazlı risk ve fırsatın detaylandırılması
Ticaretin Değişen Dinamikleri: Mart 2020’de Dünya Sağlık Örgütü tarafından COVID-19 ´un pandemi olarak ilan edilmesiyle birlikte ülkeler karantina uygulamalarına başlamış ve bu da tüketici eğilimlerini dönüştürmüştür. Dünyada internet üzerinden alışveriş eğilimi bu dönemde yukarı yönlü ivmelenmiş ve bu da hemen hemen tüm sektörleri ve iş modellerini yeniden şekillendirmeye itmiştir. Ticaretin değişen dinamikleri arasında başlıca şunları sayabiliriz
· Dijitalleşme e ticaretin yaygınlaşması
· Mobil ticaret
· Sosyal medya ticareti
· Yapay zeka tabanlı ticaret
· Hızlı teslimat (müşteri beklentilerinin artması)
Dijitalleşmenin Hızlanması: Gerek pandemi gerekse internetin yaygınlaşması, Mobil cihazların yaygınlaşması ve de kadın erkek her yaştan ve cinsiyetten kullanıcının artması dijitalleşmeyi de hızlandırdı. Türkiye de büyük kuruluşların yanında küçük kuruluşlarda da dijitalleşmenin hızlı etkisi altına girdi. Büyük küçük karmaşık demeden tüm kuruluşlar dijitalleşme sürecinde planlar oluşturmakta, işletmelerin üretim, iş yapış ve hizmet sunuş şekillerinde teknolojik gelişmelere uyumlu hale gelmelerini, daha rekabetçi olmalarını ve daha yüksek verimle çalışmalarını sağlamaktadır. Dijitalleşmenin Hızlanmasının etkileyen hususlara bakacak olursak
· E ticaret yaygınlaşması
· Uzaktan çalışmanın yaygınlaşması
· Büyük Veri ve Analitik Kullanımı
· Bulut Teknolojileri
· Yapay zeka ve otomasyonun Yükselişi
· Dijital pazarlamanın öne çıkması
· Yapay zeka ve otomasyon süreçleri
Teknolojik Yenilikler – Yapay Zeka: Yeni yeni teknolojilerin üretim hizmet tüketim sektörlerine yansıması ile gelişen ekonomik işlevleridir. Yapay zekanın üretkenliği arttırması ve hayatımızda çok fazla yaygınlaşması da teknolojik yeniliklerdendir. Otomasyon yapay zeka destekli otomasyonların üretimde ve hizmet sektöründe yaygınlaşması ve makro ekonomik düzeyde sorunlara da çözüm getirecek olması haliyle sanayiyi bu yönde yönlendirmektedir. Ve süreçleri iş sanayi de olacak faaliyetleri verimlilikleri açısından da hızlandıracaktır. Ekonomi büyüyor üretkenlik artıyor. Yapay zekanın üretkenliği arttıracak olması beklentileri arttırmaktadır. Peki bu güncel teknolojik yenilikler nelerdir?
· Makine öğrenimi ve derin öğrenme
· Doğal dil işleme
· Otonom sistemler ve robotik
· Finans ve algoritmik ticaret
· Siber güvenlikte yapay zeka
· Oyun ve eğlence sektöründe yenilikler
İklim Krizi: Dünya genelinde sıcaklıkların yükselmesi iklim krizini olumsuz anlamda tetiklemeye başlamıştır. İklim krizi ile buzulların erimesi ve deniz seviyelerinin yükselmesi milyonlarca insanı yer değiştirme riskiyle karşı karşıya getirmektedir. Doğal ekosistemin bozulması kasırga, yangınlar, seller kuraklıklar daha sık ve daha şiddetli olacaktır. Bunun nedeni ise insanların fosil yakıt kullanımını arttırması, ormansızlaştırma, endüstriyel faaliyetler, sera gazı emisyonlar gibi faaliyetler ne yazık ki iklim krizine neden olmuştur. İklim değişikliğinin değişeceği daha da sıcak olacağı ve bizi daha zor günlerin bekliyor olması bir takım çözüm önerilerini de getirmiştir. İklim değişikliğine adapte olmamız için ekonominin değişmesi gerekmektedir. Petrolden kömürden uzaklaşma, Yenilenebilir enerji artması, petrol kullanımının azaltılması, enerji kaynaklarının değişeceği tüm bu süreçler ekonomiye yön verecektir. Ve kuruluşlardan elektrik üretmesi beklenecektir. İklim Krizine çözümler ne olabilir?
· Karbon salınım azaltılması
· Enerji verimliliğini arttırmak
· Ormansızlaştırma
· Sürdürebilir tarım
· Bireysel farkındalık eğitim
Karmaşık Tedarik Zincirleri: Teknoloji ve inovasyonun yenilikleri tedarik sürecini de etkilemeye başlamıştır. Ekonominin yönünün değişmesi tüm kuruluşları etkilemiştir. Küreselleşmenin etkisiyle kuruluşlar maliyet avantajı ve kaynak çeşitliliğini sağlamak amacıyla tedarik zinciri daha karmaşık ve daha kırılgan hale gelmiştir. Geniş ürün yelpazesi, yüksek envanter yönetimi, tedarikçilerin çeşitlenmesi tedarik yönetimini karmaşık hale getirmiştir. Sürdürebilirlik ve etik sorunlar sosyal uygunluk ihtiyacı haliyle tüm tedarikçileri etkilemeye başlamıştır.
Üst Düzey Yapı: ISO 9001:2026standardı da diğer yönetim sistemleri standartlarıyla tutarlılık sağlamak amacıyla üst düzey bir yapıyı (Annex SL) benimsemiştir. Bu, çevre yönetimi (ISO 14001) veya iş sağlığı ve güvenliği (ISO 45001) gibi farklı yönetim sistemlerinin aynı temel yapıyı kullanarak daha kolay entegre edilmesini sağlamaktadır.
Liderlikte Etik Yönetim: Liderlerin ahlaki ve değerler doğrultusunda tüm organizasyonda eylemlerini dürüst, şeffaf, adil ve sorumlu olarak yerine getirmesi gerektirmektedir. Etik yönetim ile hesap verebilir, şeffaf şekilde kuruluşların organize olması tüm kuruluştan etkilenen paydaşlar istemektedir. Kuruluşların toplum ve çevre üzerinde olumlu etki bırakmak için ve uzun süreli de faaliyetlerine devam etmesi için güçlü bir organizasyon kültüründe ahlak, etik, saygı sorumluluk toplumsal sorumluluk hususlarını eyleme dökmesi gerekmektedir.
Süreç Bazlı risk ve fırsatların Detaylandırılması: Kuruluşlarda her proses sorumlusu risk ve fırsatları ISO 9001:2015 gereği zaten yapmaktadır. Fakat güncel revizyonda Kuruluşların oluşturacağı riskleri detaylandırması beklenmektedir. Kuruluşların tüm faaliyetlerinde olması muhtemel riskleri belirleyip bertaraf etmesi gerekmektedir. Yeni güncellenecek standartta ise bu hususun daha çok detaylandırılması beklenmektedir.
Sonuç olarak yeni güncellenecek standartta kuruluşların standardı sadece teorik değil aynı zamanda uygulamalarda etkili şekilde kuruluş içerisinde göstermesi beklenmektedir. Güncellenen yaklaşımda gerekliliklerini anmalarını değil bağlamda etkili şekilde uygulanmalıdır.